6.1 Cultuur
Wat willen we (meerjarig) bereiken?
De nota ‘Kracht voor cultuur’ legt de stip op de horizon in 2040. In 2040 willen we dat:
- Iedereen begrijpt dat cultuur belangrijk is.
- De gemeente nog steeds kunst- en cultuurbeleving ondersteunt en bevordert.
- Alle inwoners in Heusden vanaf jonge leeftijd meerdere keren per jaar in aanraking komen met kunst en cultuur. Dit kan zijn als maker, maar het kan ook het ervaren van cultuur zijn. Er is een bruisend cultureel (verenigings)leven voor alle leeftijdsgroepen.
- Er in elk dorp en voor elke inwoner cultureel aanbod beschikbaar is en dat dit toegankelijk en betaalbaar is. Dit aanbod vormt een inspirerend netwerk waarbij cultuur verbonden wordt aan andere netwerken zoals onderwijs, sociaal domein e.d. De partners in dit netwerk zorgen met elkaar voor een divers en afwisselend aanbod in heel Heusden.
- Culturele organisaties een plek hebben om te oefenen en hun aanbod op een podium te zetten. Hun huisvesting is geregeld en dit is duurzaam en (fysiek) toegankelijk.
- Er afstemming plaats vindt tussen de vele culturele evenementen.
- Er ondersteuning is bij het vinden, opleiden en behouden van vrijwilligers.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
Om daar te komen hebben we in 2024 de eerste stappen gezet in de uitwerking van de 6 pijlers:
- Huisvesting
- Samenwerking tussen culturele partijen en daarbuiten
- Spreiding en diversiteit van aanbod
- Inzetten op borging en behoud van de overige elementen van kunst en cultuur
- Stimuleren van Cultuureducatie
- Financiële ondersteuning van culturele partijen/betaalbaarheid van cultuur(deelname)
Hiervoor zijn onderzoeken gedaan onder stakeholders: inwoners, culturele verenigingen, verhuurders van accommodaties en de horeca. Uitkomsten van de onderzoeken zijn gebruikt voor het opstellen van Uitwerkingsprogramma Kracht voor Cultuur 2025-2027. Deze wordt Q1 2025 vastgesteld.
Naast voorbereidende onderzoeken en het opstellen van het uitvoeringsprogramma Kracht voor Cultuur 2025-2027 is ook het volgende uitgevoerd:
- Pro-actief ingezet op samenwerking tussen cultuur en andere netwerken middels het Jaarthema 2024 'Verschillen verbinden' waarbij aanvragers van die subsidieregeling werden aangespoord om samen te werken met andere partijen.
- Met de afdeling Kabinetszaken, Economische Zaken en culturele organisaties programma opgezet voor 80 jaar vrijheid Heusden.
- De Voorste Venne, het Pieck en de bibliotheek weten te stimuleren om verdere stappen te zetten in hun samenwerking.
- Voortzetten project Citytrainers Cultuur, talentprogramma voor jongeren, uitgevoerd door het Pieck.
- Voortzetten Sjors creatief, het ondersteunen van sport- en cultuurdeelname bij minima via Heusden-pas.
- Met financiële ondersteuning een podium geboden aan basisscholen voor o.a. eindmusicals.
- Een nieuw kunstwerk geplaatst op de wisselsokkel in Heusden. Dit jaar zijn dat zelfs twee kunstwerken van beeldend kunstenaar Paul Spencer uit Herpt.
- Financiële ondersteuning van de molenaars en het bespelen van de carillons in de gemeente.
- Het kunstwerk 'Shuffle' langs de A59 bij Drunen behouden door een uitgebreide opknapbeurt.
- Voor cultuureducatie in het onderwijs is met Kunstloc Brabant de intentieverklaring ondertekend voor deelname aan het de vierde periode van het landelijke programma Cultuureducatie met Kwaliteit (CMK). Deze periode loopt van 2025 t/m 2028. Daarbij is het bedrag voor deelname per inwoner verhoogd naar € 0,85.
- Met het onderwijs en lokale aanbieders van cultuureducatie zijn de eerste gesprekken gevoerd over hoe we cultuureducatie goed in het onderwijs kunnen borgen voor na 2028.
6.2 Bibliotheken
Wat willen we (meerjarig) bereiken?
- De bibliotheek is een belangrijke maatschappelijke en culturele partner voor de gemeente Heusden. De bibliotheek is er voor iedereen, bevindt zich in de haarvaten van de samenleving en omvat meer dan alleen maar ‘stenen’ en boeken.
- Er is sprake van een fijnmazig netwerk, waarbij vanuit de functies en niet zozeer vanuit de gebouwen wordt gedacht, maar veel meer vanuit de bibliotheek als netwerkorganisatie.
- De bibliotheek heeft een breed netwerk van verschillende partners in de gemeente. Het blijft nodig om te investeren in de samenwerking met bestaande partners en nieuwe samenwerkingen aan te gaan.
- De bibliotheek zorgt ervoor dat zij zichtbaar is in de gemeente. Dit vraagt een sterke profilering en inzet op het bereik van zoveel mogelijk inwoners.
- De bibliotheek biedt de dienstverlening in het Informatiepunten Digitale Overheid (IDO). Een IDO is een laagdrempelige, fysieke eerstelijnshulploket in lokale bibliotheken of op andere plaatsen, waar burgers terecht kunnen met vragen over online (overheids)dienstverlening.
- De bibliotheek is een toekomstbestendige organisatie, waarmee de gemeente Heusden een goede samenwerking heeft.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
- In december 2023 is de vestiging Drunen van de Bibliotheek Heusden in de Voorste Venne geopend. Mede hierdoor is er een verdere verbetering van de samenwerking tussen de Bibliotheek het Pieck en De Voorste Venne ontstaan.
- Vanaf begin 2024 is er regelmatig overleg geweest met de directie en het bestuur in het kader van het opstellen van het Meerjarenbeleidsplan. De bibliotheek wilde weten wat de eisen van de gemeente zijn. Om die duidelijk te maken, heeft het college een programma van eisen gemaakt voor de bibliotheek. Dit is in februari 2024 vastgesteld.
- Op basis daarvan is eind juni 2024 het beleidsplan 2025- 2028 van de bibliotheek Heusden aangeboden aan de gemeente. Het Meerjarenbeleidsplan houdt rekening met de opgaven waar wij als gemeente voor worden gesteld. De trends die worden genoemd zijn voor de gemeente herkenbaar en er wordt ingespeeld op zaken als de afnemende leesvaardigheid van jongeren en het hoge percentage volwassenen dat laaggeletterd is. Daarnaast is er aandacht voor het collegeprogramma, de Heusdense Educatieve Agenda en de nota Kracht voor Cultuur.
- De bibliotheek is samen met de gemeente aan de slag gegaan met de uitbreiding van de Informatiepunten Digitale Overheid (IDO). Hoewel dit in 2024 nog geen concrete aanpassingen heeft opgeleverd.
6.3 Oudheidkunde, erfgoed en musea
Wat willen we (meerjarig) bereiken?
- Behoud, beheer en ontsluiten van het cultureel erfgoed van de gemeente Heusden waarbij dat integraal onderdeel uit kan maken van projecten (bijvoorbeeld de Baardwijkse Overlaat, en Boerenschans in de Gebiedsontwikkeling Oostelijke Langstraat).
- Samen met omliggende gemeenten de kansen aangrijpen om, in het kader van de Zuiderwaterlinie, de Linie 1629 de komende jaren te ontwikkelen tot een belangrijke structuur- en identiteitsdrager in het landschap en deze herkenbaar te maken als verdedigingslinie van en aanvalslinie rond 's-Hertogenbosch.
- Het doelmatig beheren en ontsluiten van het oud archief van de gemeente Heusden (wettelijke taak) en het oud archief openstellen voor belangstellenden.
- Continuering van de advisering over monumenten en overig erfgoed (en welstand) door de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit.
- Het Gouverneurshuis in de vesting Heusden vervult een belangrijke rol als beheerder en exposant van onze cultuur en geschiedenis. Dit willen we graag zo houden.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
- Een financiële bijdrage verlenen aan het Streekarchief Langstraat Heusden Altena. Het streekarchief organiseert onder andere met deze bijdrage activiteiten die gericht zijn op het ontsluiten van belangrijke historische gebeurtenissen. Deelnemers leren bijvoorbeeld verschillende bronnen te raadplegen om zelf ook erfgoed te ontdekken.
- In 2024 zijn de voorbereidingen voor de bouw van een nieuw depot in Heesbeen vergevorderd, zodat er in april 2025 gestart kan worden met de bouw.
- In 2024 is gestart met de plannen en voorbereidingen voor verbouwing van het bezoekerscentrum van het Streekarchief Langstraat Heusden Altena in het voormalige stadhuis in Heusden. Deze verbouwing start in 2026, na de oplevering van het nieuwe depot in Heesbeen.
- Voor de monumentenzorg heeft de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit (CRK) – over restauraties of andere wijzigingsvoorstellen aan monumenten en overig erfgoed geadviseerd.
- Aandacht geven aan het historische erfgoed van Heusden door samenwerking binnen de Zuiderwaterlinie, Linie 1629 en de vereniging van Vestingsteden; waar mogelijk zijn verbindingen gemaakt tussen toerisme, openbare ruimte, kunst en cultuur e.d. In de samenwerking binnen Zuiderwaterlinie, Linie 1629 en met de vestingsteden van de Vereniging van Nederlandse vestingsteden zijn verbindingen gemaakt tussen toerisme, kunst en cultuur en erfgoed. In dit verband mag worden opgemerkt, dat in 2024 de Open Monumentendagen meer onder de aandacht zijn gebracht. De organisatie is het afgelopen jaar opgepakt in een samenwerkingsverband van de vier gemeenten 's-Hertogenbosch, Sint-Michielsgestel, Vught en Heusden.
- De restauratie van de Doeverensche Sluis is begin 2024 aangemeld voor een restauratieprijsvraag van de Stichting Historische Sluizen en Stuwen Nederland (HSSN). De gemeente Heusden heeft de eerste prijs ontvangen voor de manier waarop de sluis is gerestaureerd. De technische kwaliteit werd van hoog niveau genoemd en in bouwhistorisch opzicht is er grondig werk verricht.
- In de aanloop naar het herdenkingsjaar 2029 van het beleg van ’s-Hertogenbosch is een concreet ambitieprogramma voor het herdenkingsjaar nog niet tot stand gekomen. Wel hebben de vier betrokken gemeenten activiteiten van maatschappelijke partners gefaciliteerd. Deze activiteiten, zoals het symposium tijdens de overgavedatum van het Bossche garnizoen aan de Republiek in september 1629, vormen een jaarlijks terugkerende opmaat naar het herdenkingsjaar 2029: Kerken zijn cultuurhistorisch van betekenis. Met financiële ondersteuning van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) is eerder voor de gebedshuizen in de gemeente Heusden, zowel met als zonder monumentale status, een start gemaakt met een kerkenvisie in de vorm van een “light” visie. Dit heeft in 2024 een vervolg een doorstart gekregen. In 2025 zal de Kerkenvisie afgerond worden.
6.4 Sport en bewegen
Wat willen we (meerjarig) bereiken?
- Meer mensen een leven lang met plezier laten sporten en bewegen.
- Sport en bewegen als middel om gezondheid, sociale samenhang en integratie van kwetsbare doelgroepen te verbeteren.
- Samenwerking tussen sport en beweegaanbieders, onderwijs, kinderopvang, zorg- en maatschappelijke organisaties en gemeente. We willen hun betrokkenheid nog verder vergroten.
- Sporten is voor iedereen betaalbaar en toegankelijk.
- Doelen en ideeën ondersteunen die kinderen aanmoedigen om nu én later actief en gezond te leven.
- Bevorderen sport- en beweegparticipatie en zwemvaardigheid van de inwoners gemeente Heusden.
- De inrichting van de openbare ruimte moet inwoners uitnodigen om te bewegen, bijvoorbeeld wandelen, hardlopen en fietsen.
- Inwoners meer de mogelijkheid geven om te bewegen op gecentreerde locaties in de gemeente.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
- We hebben jeugdsportsubsidies verleend aan verenigingen.
- We hebben Sjors Sportief ingezet om kinderen kennis te laten maken met sport (en cultuur). Om het aanbod voor volwassenen beter in kaart te brengen is gestart met het platform Doe mee in Heusden.
- We hebben buurtsportcoaches en jongerenwerkers ingezet om verbindingen te leggen tussen sport- en beweegaanbieders en personen op het gebied van zorg, welzijn, jeugd, ouderen, cultuur etc. om gezamenlijk te werken aan oplossingen voor maatschappelijke problemen.
- We hebben Verzorgen van zwemlessen en zwemactiviteiten verzorgd voor diverse doelgroepen, waaronder bewust bewegen voor de oudere en kwetsbare doelgroepen, zwangerschapszwemmen en red jezelf red je vriendje. Voor de zwemlessen wordt actief samengewerkt met Stichting Leergeld. In 2024 zijn nieuw opgezet: prikkelarm zwemmen (voor mensen met niet aangeboren hersenletsel) en het schoolzwemvangnet voor kinderen uit groep 7 die nog geen zwemdiploma hebben. Zo zorgen we dat alle kinderen met tenminste zwemdiploma A van school afgaan.
- We blijven inzetten op het gesprek met en tussen sport- en beweegaanbieders. Door de verbinding van sport met onderwijs, welzijn, cultuur, (jeugd)zorg, kinderopvang en bedrijfsleven te faciliteren, ontstaat een netwerk dat sporten en bewegen voor iedereen toegankelijker maakt. Dit doen we onder andere met het sportcafé en in de werkgroepen van het beweeg- en sportakkoord.
- Stimuleren van sport- en beweegdeelname voor iedereen en in het bijzonder kwetsbare groepen. Zo is dit jaar specifiek ingezet op de lancering van twee QR-fit routes. Routes die wandelen combineren met spierversterkende en balansoefeningen. Maandelijks kan de route onder begeleiding van een fysio/coach gelopen worden.
- We hebben sport ingezet als (preventief) middel om bij te dragen aan het welzijn (positieve gezondheid) van onze inwoners. Waaronder Welzijn op recept, maar ook sportieve activiteiten vanuit jongerenwerk. Actief participeren in het lokaal beweeg- en sportakkoord, waaronder deelname in de kerngroep en werkgroepen. In de kerngroepoverleggen zijn diverse subsidieaanvragen beoordeeld vanuit inwoners, verenigingen en commerciële sportaanbieders.
- De mascotte Jimmy van zwembad Die Heygrave hebben we ook in 2024 stevig ingezet om de activiteiten van het zwembad te promoten en deelname te stimuleren aan het zwem-ABC en de lessen voor baby’s en peuters.
- Er is intensief samengewerkt tussen sport, bewegen, ontmoeten en groen, water en openbare ruimte. Op deze manier maken we samen de openbare ruimte aantrekkelijk en geschikt om te bewegen.
- In 2024 zijn de eerste fysieke speelplekken omgevormd tot een locatie om te bewegen en ontmoeten. Waaronder de beweeg- en ontmoetlocatie in Hedikhuizen, pumptrackbaan in Nieuwkuijk, start beweeg- en ontmoetlocatie Bizetlaan en vijf kunstgrastrapveldjes in de openbare ruimte en een inbreiding bij het Geerpark voor de allerkleinsten.
- In 2024 was het Run open.
- Op het gebied van sociale veiligheid binnen de sport werkten we samen in de regio.
- Samen met Buitenspeelcoalitie (o.a. Jantje Beton, Cruijff Foundation) hebben we het project de Buitenkans opgestart op de Vliedberg in Vlijmen. In dit project is specifiek gekeken naar de wensen en behoeften van 10-13-jarigen op het gebied van sporten, spelen, ontmoeten en bewegen in de buitenruimte.
6.5 Sportvoorzieningen
Wat willen we (meerjarig) bereiken?
- In stand houden van voldoende sportvoorzieningen op het gewenste kwaliteitsniveau (zorgen voor een duurzame sportinfrastructuur).
- Balans tussen vraag naar en aanbod van sportfaciliteiten.
- Bij nieuwe ontwikkelingen richten we ons op duurzame multifunctionele accommodaties die voor meerdere doelen zijn te gebruiken.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
- We hebben subsidie verleend aan sportverenigingen met geprivatiseerde accommodatie onderdelen zoals een kleedaccommodatie.
- De gemeentelijke sportvoorzieningen zijn onderhouden, op basis van o.a. het meerjaren onderhoudsplan voor gemeentelijke gebouwen (MJOP).
- Sportzaal De Kubus in Oudheusden is verduurzaamd. Tevens zijn een nieuwe sportvloeren en een landingskuil gerealiseerd. Ook is er geschilderd wat het pand een frisse uitstraling geeft.
- In sportzaal De Vennen is een nieuwe sportvloer aangebracht.
- Het hybride voetbalveld bij VV Nieuwkuijk is vervangen voor een kunstgrasveld. Hierbij is ook een trainingsveld voorzien van kunstgras. Dit veld is, als zijnde pilot, openbaar beschikbaar gesteld voor de wijk.
- Bij de hockeyverenigingen zijn twee zandvelden en een miniveld gerenoveerd. Ook is de verlichting van deze velden vervangen voor ledverlichting.
- Het hoofdveld (natuurgras) van voetbalvereniging RKDVC is gerenoveerd.
- Het trainingsveld van SC Elshout is gerenoveerd.
- In 2024 zijn de voorbereidingen getroffen voor het vervangen van de tegelvloer in zwembad Die Heygrave vervangen. Bij Sportpark De Hoge Heide is samen met de sportaanbieders gewerkt aan een concreet plan voor de herinrichting van het sportpark, waarna de raad op 17 december besloten heeft een voorbereidingskrediet beschikbaar te stellen voor fase 1 van transformatie van het sportpark. Aan de hand van het resultaat kan de raad ten tijde van de voorjaarsnota 2025 besluiten over de uitvoering ervan.
- Voor sportpark de Schroef is een burgerinitiatief actief. Samen met hen is gewerkt aan een definitief inrichtingsplan.
- Er zijn twee robotmaaiers aangeschaft om de natuurgrasvoetbalvelden te maaien.
- Bij zwembad Die Heygrave zijn de toegangspoortjes, de camera's van het drenkelingendetectiesysteem, mindervalidetoilet, scheidsrechtersruimte en het zoutelectrolysesysteem vervangen. Daarnaast is de abonnementsstructuur aangepast, wat zorgt voor een efficiëntere bezetting van de groepen.
- Er is gestart met de voorbereidingen van een buitengymlocatie in de wijk Venne-Oost in Drunen.
- Er is een onderzoek gedaan naar de binnensportcapaciteit.
